Vliegmedische keuringen / Algemene informatie
Om een luchtvaartuig te mogen besturen moet u als piloot een vliegmedische keuring ondergaan. Er zijn verschillende Klassen en wel Klasse 1 & 2 & LAPL. Ook is er nog een Klasse 3 waaronder de luchtverkeersleiders / ATCO vallen.
Vliegmedische keuringen:
- Klasse 1 vliegen met commerciële doeleinden / CPL / ATPL. CPL staat voor Commercial Pilot License; ATPL staat voor Airline Transport License.
- Klasse 2 PPL (Privat Pilot License / Europees brevet) recreatief vliegen maar ook vereist voor sollicitatie als astronaut. verdere erkenningen: IR - Instrument Rating voor vliegen onder slecht zicht; Night Rating om in het donker te mogen vliegen.
- LAPL Light Aircraft Pilot License / Europees Brevet; zweefvliegen, ballonvaren & ultra-light, drones; Wat vliegtuigen betreft: startgewicht max 2000 kg en max 3 passagiers. Zie svp Ontheffing Medical Certificate voor Drone Vliegers onder downloads.
- RPL-MLA (nationaal brevet waarmee ook buiten Nederland gevlogen mag worden; 2 zitplaatsen en startgewicht maximaal 450 kg.
- Klasse 3 (luchtverkeersleiders / Air Traffic Controller)
De medische eisen zijn in alle EASA landen hetzelfde. Deze eisen zijn vastgelegd in de Europese Wetgeving. (EASA). Informatie over de inhoud van de medische keuringen naar Klasse leest u onder Onderzoek & Geldigheidsduur.
De eerste keuring wordt initiële keuring / INI – Keuring genoemd. Deze keuring voer ik niet uit voor Klasse 1 & 3. Alleen herhalingskeuringen Klasse 1 & 3. Om initiële keuringen Klasse 1 & 3 te mogen verrichten moet het instituut aan heel wat extra eisen voldoen en is als solo - AME niet te realiseren.
De Klasse 1 vlieger moet jaarlijks gekeurd worden tot de leeftijd van 60 jaar. Na de leeftijd van 60 jaar elke 6 maanden. Klasse 1 vliegers in de leeftijd van 40 – 60 jaar, die commercieel solo vliegen met passagiers, moeten eveneens elke 6 maanden gekeurd worden. Voor alle duidelijkheid: Solo Klasse 1 met cargo betekent dat u elk jaar gekeurd hoeft te worden. Indien u deelt in de kosten bij een rondvlucht bent u strikt genomen niet commercieel actief. Ook met klasse 2 kunt u commerciële activiteiten verrichten zoals rondvluchten en ballonvaarten.
Ik noem hierboven wel de keuringstermijnen, maar bij medische aandoeningen kan Inspectie ILenT – Medische Luchtvaart op basis van de EASA regelgeving, een vlieger een TML (Temporary Medical Licence) opleggen voor bv 3 of 6 maanden. TML 3 maanden betekent dat de Medische Verklaring slechts 3 maanden geldig is. Reden is meestal dat medische informatie (op grond van een onderliggende medische aandoening) elke 3 ( 6 ) maanden aangeleverd moet worden voordat een nieuwe medische verklaring / Medical Certificate verstrekt mag worden. Een fysieke keuring is dan meestal niet nodig bij deze tussentijdse beoordeling ( Assessment genoemd) aan de hand van de toegestuurde medische informatie. Deze TML gaat vrijwel altijd samen met een SIC (Special Medical Instructions: details over de medische informatie die aangeleverd moet worden). Verdere restricties zijn mogelijk. Wel ziet u aan het eind een lijstje met limitations en hun betekenis. Een bril limitation is slechts een onschuldige aantekening op het Medical Certificate. Indien u een vraag heeft met betrekking tot limitations kunt u contact met mij opnemen.
Bij de eerste keuring na de leeftijd van 40 jaar moet bij de Klasse 1 vlieger, als onderdeel van het cardio – vasculair risico, het vetspectrum (cholesterol / HDL / LDL) bepaald worden. Ook extra aandacht voor de familie-anamnese, bloeddruk, gewicht, intoxicaties. Aan deze items wordt bij elke keuring aandacht besteed.
Bij de eerste keuring na de leeftijd van 65 jaar moet de Klasse 1 vlieger een cardiologische – vasculaire evaluatie ondergaan met minimaal een fietstest – ECG / Ergometrie. Cardiologische evaluatie betekent niet alleen het aanleveren van een fietstest – verslag. Over het algemeen is het de cardioloog die een uitspraak doet. Zie s.v.p. onder downloads "Cardio Evaluatie 65 +" Van toepassing bij dit onderzoek ook de NHG Richtlijnen - Cardio Vasculair Risico Management (CVRM).
EAMR moet bij elke Klasse 1 keuring geüpdatet worden.
Klasse 2 (Privat Pilot License / Europees Brevet) vliegers worden tot de leeftijd van 40 jaar elke 5 jaar gekeurd. In de leeftijd van 40 – 50 jaar elke 2 jaar en daarna jaarlijks. Indien geen Instrument Rating is een audiogram niet noodzakelijk, testen van het functionele gehoor voldoet. ECG bij de initiële keuring en bij de eerste keuring na de leeftijd van 40 jaar. Vanaf de leeftijd van 50 elke 2 jaar een ECG. Op indicatie frequenter.
HEMS (Helicopter Emergency Medical Services) Gespecialiseerde Verpleegkundige o.a. op ANWB helicopters: keuringen volgens Klasse 2 regelgeving met uitzondering van de visuseisen. De oogeisen moeten voldoen aan de Klasse 1 visuseisen. Elke oog ≥ 0.7 D en met beide ogen ≥ 1.0 D.
LAPL (Light Aircraft Pilot License / Europees Brevet) vliegers worden net als Klasse 2 vliegers tot de leeftijd van 40 jaar elke 5 jaar gekeurd. Hierna elke 2 jaar. Audiogram en ECG zijn niet noodzakelijk en ook geen bloedonderzoek. Aanvullend onderzoek alleen op indicatie.
Ook bij klasse 2 en LAPL kan de Inspecteur / Medical Assessor van ILenT- Medische Luchtvaart een TML en SIC opleggen en andere restricties die invloed hebben op het uitoefenen van uw hobby. Een TML verkort de geldigheidsduur van het Medical Certificate, maar heeft geen invloed op de uitslag van de keuring zolang de informatie maar aangeleverd wordt en een stabiele medische situatie bestaat. U ziet aan het eind een lijstje met limitations en betekenis.
Per 1 december 2024 is er een ontheffing voor drone piloten. (Ontheffing ILenT 2024/7353 - Zie Downloads.
Deze ontheffing is alleen voor drone vliegers / RPA vliegers werkzaam bij de brandweer, douane en politie.
Aanvullende informatie LAPL:
LAPL voor lichte motorvliegtuigen, kleine helikopters en zweefvliegtuigen
LAPL-S: Sailplanes
LAPL-A: 1 motor / max 2000 kg startgewicht en maximaal 3 passagiers
LAPL-SPL: Sailplane Pilot License
LAPL-SFCL: Sailplane flight Crew Licensing / Powered Sailplanes Touring Motorgliders TML
LAPL-RPAS: Remote Piloted Aircraft System (Drone Operators) - Zie Ontheffing van ILenT # 2024/7353 onder Downloads.
LAPL-BPL: Niet commercieel ballon (Balloon Pilot License); Voor commercieel ballonvaren is een Klasse 2 Medical Certificate vereist
Klasse 3 / Luchtverkeersleider - ATCO
Klasse 3 - ATCO's worden tot de leeftijd van 40 jaar elke 2 jaar gekeurd. Tot de leeftijd van 30 jaar elke 4 jaar een ECG. In de leeftijd van 30-40 jaar elke 2 jaar een ECG. Daarna jaarlijks een ECG.
Audiogram tot de leeftijd van 40 jaar elke 4 jaar en na het 40ste levensjaar elke 2 jaar. Bij de eerste keuring na 40 jaar vetspectrum (Cholesterol / HDL en LDL) en tonometrie (oogboldrukmeting).
Cabin Crew
De medische verklaring die de Cabin Crew krijgt na goedkeuring noemen wij CCMR (Cabin Crew Medical Report). Bij de Initiële keuring wordt ook een audiogram / gehoortest verricht. Het CCMR is 5 jaar geldig. Bij de eerste keuring na de leeftijd van 40 jaar vindt een ECG / hartfilmpje plaats.
Wat te doen als het Medical Certificate / Medische Verklaring verlopen is?
Geen reden om in paniek te raken. U mag uiteraard niet vliegen. D.w.z. als Klasse 1 verlopen is bij een vlieger onder de leeftijd van 40 jaar, heeft hij / zij meestal nog een geldige Medische Verklaring voor Klasse 2 en LAPL en kan men de activiteiten als hobbyvlieger voortzetten. Klasse 2 en LAPL zijn onder de leeftijd van 40 jaar immers 5 jaar geldig.
Heeft de hobby – vlieger (boven de leeftijd van 50 jaar) een verlopen Klasse 2 Medische Verklaring, is doorvliegen op 1 jaar langer geldige LAPL Medical Certificate mogelijk. Uiteraard moeten de vliegers zich hierbij aan de wettelijke regels houden.
Bij een herhalingskeuring met nog geldig Medical Certificate / due date nog niet verstreken, spreken wij van een Revalidatie (-keuring). U kunt reeds 45 dagen voor de verloopdatum gekeurd worden en u behoudt uw huidige due date. Komt u eerder dan krijgt u de datum van die dag op uw Medical Certificate.
Indien het Medical Certificate verlopen is, spreken wij van een Renewal (-keuring). U krijgt dan een nieuwe due date op uw Medische Verklaring en wel de keuringsdatum.
Langere tijd verlopen Medical Certificate? Pas als het Medical Certificate langer dan 5 jaar verlopen is, moet u een nieuwe initiële keuring ondergaan. Dit geldt voor alle Klassen. Voor Klasse 1 is dit een uitgebreide keuring en bovenal prijzig vergeleken met een herhaling- en renewalkeuring. De piloot die ooit in bezit was van een Medical Certificate wordt dan niet gekeurd volgens de (strengere) initiële keuringseisen, maar zijn de (minder strenge) herhalingskeuringseisen van toepassing. Ook bestaat de mogelijkheid om bij deze “second initiële keuringen”, limitations op te leggen die bij een eerste INI keuring op grond van de EASA regelgeving onmogelijk zijn. Bij een allereerste initiële keuring kan wel een brilrestrictie en SIC en TML en VCL vermeld worden op het Medical Certificate, maar geen OML (Multi Crew) of OSL-aantekening. Een solovlucht / pilot in command zou immers niet mogelijk zijn.
De ervaring leert dat het verstandig is om op tijd de herhalingskeuring aan te vragen. En nogmaals, dit kan 45 dagen voor de verloopdatum.
Voorbeeld uit de praktijk waarom het belangrijk is op tijd voor de keuring te plannen
Stel dat er een verandering van de medische situatie is ontstaan. Niet direct iets ernstigst, maar wel belangrijk dat de medische informatie toegevoegd wordt aan het Empic Dossier (Digitale keuringsprogramma van ILenT) voor de volledigheid van het medisch dossier. Indien de keurling geen medische informatie bij zich heeft of deze incompleet is, kan die informatie alsnog (digitaal) aangeleverd worden en toegevoegd worden aan het Empic dossier. Op grond van de informatie tijdens de keuring, beslist de keuringsarts of de keurling door kan vliegen op het nog geldige Medical Certificate (indien de keurling op tijd komt). Zodra de medische informatie van de behandelaar(s) binnen is, kan de Medische Verklaring geprint worden voor de volledige duur. De Medische Verklaring krijgt de vlieger dan per post toegestuurd of de Medische Verklaring wordt opgehaald. Pakt de medische informatie anders uit dan legt de regelgeving ons op dat de keuring voorgelegd wordt aan de autoriteiten – Inspectie ILenT - Medische Luchtvaart. Bij ernstige onderliggende aandoeningen kan dit resulteren in een TML, SIC, OML etc.
Medische informatie moet in het Nederlands of Engels aangeleverd te worden. Bent u behandeld in een buitenlands ziekenhuis dan moet de brief vertaald zijn in het Engels of Nederlands. Mocht u behandeld worden in het buitenland dan is het verstandig om een Engelstalige ontslagbrief te vragen aan uw behandelaar.
Afkortingen in de luchtvaart
Abbreviations / Limitation Codes
TML Limited period of validity of the medical certificate (Kan 1-3–6 maanden zijn en afhankelijk van de medische situatie, maar ook 12 -24 maanden bij LAPL en Klasse 2 onder de leeftijd van 40 jaar)
VDL Valid only with correction for defective distant vision (Bril voor verzien)
VML Valid only with correction for defective distant, intermediate and near vision (Bril nodig voor verzien en 1 meter en eventueel ook nog leesafstand en onafhankelijk van het type brillenglas; mogelijk multifocale glazen maar sterke unifocale glazen kunnen ook nodig zijn voor corrective op verschillende afstanden)
VNL Valid only with correction for defective near vision (Leesbril)
CCL Correction by means of contact lenses (CL bij bv hoornvlies afwijkingen)
VCL Valid by day only (Class 2 & LAPL only / kleurenzien stoornis)
RXO Specialist ophthalmological examination(s) (Op grond van een oogaandoening, aanleveren van oogarts verslag / meestal dan bij elke keuring)
SIC Specific medical examination(s) (inhoud van wat aan medische informatie aangeleverd moet worden)
HAL Valid only when hearing aids are worn (hoorapparaat / apparaten om aan de gehooreisen te voldoen)
APL Valid only with approved prothesis (arm / been prothese en bewezen hiermee veilig te kunnen vliegen)
AHL Valid only with approved hand controls
OML Valid only as, or with, a qualified co-pilot (Klasse 1; boven de leeftijd van 60 jaar heeft elke Klasse 1 piloot een leeftijdsgebonden OML. Dit betekent dat een vlieger KL 1 boven de 60 niet met een co-piloot boven de 60 jaar mag vliegen. Ook mag een 60 jarige Klasse 1 vlieger niet met een jongere pilot vliegen die een medische OML heeft)
OCL Valid only as a qualified co-pilot (Klasse 1 en komt zelden voor)
OSL Valid only with a safety pilot and in aircraft with dural controls (Class 2 & LAPL only)
OPL Valid only without passengers (Class 2 & LAPL only)
ORL Valid only with a safety pilot if passengers are carried (Class 2 & LAPL only)
OAL Restricted to demonstrated aircraft type
SSL Special restriction(s) as specified (Kan iemand de mogelijkheid geven zijn werkt / hobby te doen met een opgelegde beperking. B.v. LAPL Medical Certificate met de opmerking “SSL: drones only” en is zweefvliegen en LAPL motorvliegtuigen niet toegestaan; SSL kan ook gebruikt worden opleggen van de werkzaamheden voor een type vliegtuig)
Limitations / Abbreviations Cabin Crew / CCMR (Cabin Crew Medical Report)
MCL Restriction to operate only in multi-cabin crew operations
OAL Restriction to specified aircraft types
OOL Restriction to specified type of operation
TML Requirement to undergo the next aero-medical examination and / or assessment earlier
SIC Requirement to undergo specific medical examination(s)
CVL Requirement for visual correction
CCL Requirement for visual correction by means of contact lenses
HAL Requirements to use hearing aids
SSL Special restriction as specified